miércoles, 12 de octubre de 2011

Munduko hizkuntzen etorkizuna.

Ezinezkoa da kopuru zehatza bat ematea, ezin da ezta gutxi gorabehera esan, baina kalkulatzen da munduan gaur egun mintzatzen diren 3.000 eta 5.000 hizkuntzak daudela, eta horietatik soilik 600 hizkuntz baino gehiago 100.000 hiztunekin, eta kopuru hori da gutxienezko epea hizkuntzaren biziraupena jartzeko. Gehien zabalduta dauden hizkuntzen artean Txino Mandarina ¡, 900 milioi pertsonak erabiltzen dute. Ingelesa, 470 milioi hiztunekin. Hindi, 420 milioi pertsonak hitz egiten. Espainola, 360 milioi erabiltzen dutena eta Errusiarra ia 300 milioi hiztunekin.

Afrikan Kalkulatzen da 1.500 baino gehiago hitz egiten duten hizkuntzak daudela. kamerunen, 12 milioi biztanle dituen herrialdea da eta 270 hizkuntza hitz egiten dira. Beste adibide bat Nigeria da, han ia 450 hizkuntza daude. Baina liderra Papua New Guinea da, non pertsonak komunikatzen dira 850 hizkuntz desberdinetan.

Gerra eta genozidioa, hondamendi naturalak, hizkuntza menderatzaileak hartzea adibidez, txinera eta errusiera eta gobernu batzuk zenbait debeku aplikatzen dituztenak hainbat hizkuntzei, hau eta gauza gehiago dira hizkuntzen desagerpenen zergaitia.

Hizkuntza bat hiltzen denean, ez da bakarrik hiltzen, berarekin ere galtzen da herrien informazio iturri asko. Gaur egun, Siberia, 100 pertsona inguru hitz egiten Udihe, Arikapu ere bakarrik sei hiztunetara erori da. 2001ean, Marie Smith andrea, 83 urte zituen amona, Eyak(Alaskako hizkuntza ba) hizkuntza hitz egiten zuen bakarra zen, eta 1992an, Turkiako nekazari bat hil zen eta Ubykh (Kaukaso eskualdean izandako hizkuntza bat, eta hau hizkuntz gustiekin komparatuz kontsonante gehiena zena zen) hizkuntza ere desagertu zen bera zelako bakarra hitz egiten zuena.

Bakarrik lurrikara batekin desagertu daiteke hizkuntza bat, ia Indian gertatu zenaren bezala. XX. mendean izan zen eta 30.000 mila pertsona hil ziren eta horren ondorioz Kutchi hizkutzan 770.000 hiztun gelditu ziren.

Gure hizkuntza euskera bizirik irauteko, kalean, telebistan, edozein lekuetan erabitzea legoke. Bestela egokia litzateke telebista saioak indartzea euskera adibidez zaio batzuk euskeraz jartzen.

No hay comentarios:

Publicar un comentario